Πόλεμος Βίας Διδάσκαλος
Μία σπουδή στη διαχρονική τραγωδία του πολέμου
Μια πρωτότυπη δραματοποιημένη απόδοση αποσπασμάτων της Ιστορίας του Θουκυδίδη,
με την οποία επιχειρείται η ανάδειξη της διαχρονικής και οικουμενικής ουσίας της «Τραγωδίας του Πολέμου».
Το θεατρικό κείμενο του Γιάννη Λιγνάδη “Πόλεμος Βίας Διδάσκαλος: Τα περί Πλάταιαν και άλλα Δεινά” αποτελεί συρραφή ιστορικών γεγονότων ανθολογημένων από τα πέντε πρώτα βιβλία της Ιστορίας του Πελοποννησιακού Πολέμου του Θουκυδίδη. Το διασκευασμένο υλικό παρουσιάζει σε δραματοποιημένη μορφή επεισόδια από την πρώτη φάση του Πελοποννησιακού Πολέμου.
Θεματικός πυρήνας του έργου είναι τα συμβάντα γύρω από την άλωση της βοιωτικής Πλάταιας (431-428 π.Χ.), τα οποία συναρθρώνονται με άλλα εξόχως δραματικά ιστορικά γεγονότα. Ενδεικτικά η σύνθεση περιλαμβάνει: τις πρώτες δημηγορίες Αρχιδάμου και Περικλή, τον επιτάφιο λόγο του Περικλή, τον λοιμό στην Αθήνα (431/430 π.Χ.), την τελευταία φάση του εμφυλίου στην Κέρκυρα (425 π.Χ.), τον διάλογο Αθηναίων και Μηλίων (416 π.Χ.).
Η σπουδαστική αυτή παράσταση ανέβηκε πρώτη φορά, με μεγάλη επιτυχία, στο θέατρο του Παλαιού Ελαιουργείου της Ελευσίνας, στο πλαίσιο των Αισχυλείων τον Αύγουστο του 2016, με την αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Ο παιδευτικός χαρακτήρας της παράστασης αποτυπώνεται και στον προσανατολισμό της να διαφωτίσει τους σκοτεινούς και πολύπλοκους μηχανισμούς που παράγουν το πολεμικό φαινόμενο. Η παράσταση επιχειρεί να αποτελέσει ένα γόνιμο μάθημα: σε γνωστικό επίπεδο, συνδυάζοντας την γνώση του αρχαίου ιστορικού λόγου με τον σύγχρονο πολιτικό προβληματισμό· σε ψυχαγωγικό επίπεδο, επικοινωνώντας τα τραγικά συναισθήματα που παράγει η πολεμική βία. Και, όπως μαρτυρεί η πείρα, όπου η γνώση και η ψυχαγωγία συναντιούνται το παιδευτικό αποτέλεσμα είναι πιο συναρπαστικό, πιο βαθύ και πιο αξιομνημόνευτο.
Το Φθινόπωρο 2016, ο «Πόλεμος Βίας Διδάσκαλος» ανέβηκε για σειρά sold-out παραστάσεων στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, στον ιστορικό χώρου του Υπογείου.
Για το 2017, η παράσταση φιλοξενείται σε ακαδημαϊκούς και εκπαιδευτικούς φορείς (σχολεία, ιδρύματα, πανεπιστήμια). Συνδυάζεται με ομιλίες, διαλέξεις και συζητήσεις για τον Θουκυδίδη και το Θέατρο, που προηγούνται ή έπονται της παράστασης.
Ενδεικτικά αναφέρονται οι συνεργασίες με το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ για την εσπερίδα «Το Θεατρικό Γονίδιο στον Θουκυδίδη», το Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του ΠΑΠΕΙ για την εσπερίδα «Θουκυδίδης: Ηγεμονία, Δημοκρατία και Ανάγκη», το Επιγραφικό Μουσείο για τα εγκαίνια της νέας έκθεσής του, το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης και το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Δωδώνης.
Στα Αγγλικά και Ελληνικά με υπέρτιτλους. Διάρκεια: 60 λεπτά.
Αισχύλεια 2016
Προσέγγιση
Κύριος στόχος του έργου είναι η υλοποίηση της βιωματικής πρόσληψης του “πολεμικού γεγονότος”. Με την δραματοποίηση του ιστορικού λόγου, με την άρση του από το επίπεδο της «διήγησης» στο ύψος της «μίμησης», συντελείται η αμεσότερη, δραστικότερη και ψυχαγωγικότερη επικοινωνία του βιώματος.
Δια της θεατρικής οδού επιτυγχάνεται η μετουσίωση του ατομικού βιώματος σε συλλογικό και του εφήμερου σε διαχρονικό, ή, όπως το προέβλεψε και ο μεγάλος ιστορικός, το «ἀγώνισμα ἐς τὸ παραχρῆμα ἀκούειν» καθίσταται «κτῆμα ἐς αἰεί». Αυτό είναι, ίσως, και το ουσιαστικότερο νόημα που περιέχεται στη φράση “Θέατρο του Πολέμου”, φράση που αποτέλεσε τον γενικό τίτλο του εκπαιδευτικού εγχειρήματος, καλλιτεχνικό προϊόν του οποίου υπήρξε η παράσταση.
Η μετάφραση τηρεί με ευλάβεια το γράμμα και το πνεύμα της πρωτότυπης συγγραφής, σημαντικό ωστόσο μέρος της έχει διασκευαστεί, προκειμένου να αναδειχθεί η “θεατρικότητα” (ως προς την μορφή) και η “δραματικότητα” (ως προς το περιεχόμενο συναίσθημα) του κειμένου.
Τα αποσπάσματα της ιστορικής αφήγησης συναρμόζονται, ή καλύτερα διαπλέκονται κατά τόπους, με ένα πρόσθετο ποιητικό και μουσικό “διακείμενο” το οποίο εισφέρει στην ιστορική γραφή σύγχρονες νοηματικές προεκτάσεις και οξύτερο δραματικό συναίσθημα.
Το Θέατρο του Πολέμου
Η θεατρική παράσταση του έργου είναι ο πρώτος καλλιτεχνικός καρπός του σπουδαστικού προγράμματος “Θουκυδίδης Δραματικός: Το Θέατρο του Πολέμου”. Πρόκειται για αγγλόφωνο και ελληνόφωνο πρόγραμμα το οποίο απευθύνεται σε σπουδαστές και αποφοίτους Δραματικών Σχολών και Κλασικών Γραμμάτων της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Ο “Θουκυδίδης Δραματικός” συνδυάζει την γνώση της Ιστορίας και της Αρχαιολογίας με την πράξη του Θεάτρου. Απευθύνεται σε σπουδαστές και αποφοίτους Δραματικών Σχολών και Κλασικών Γραμμάτων της Ελλάδας και του εξωτερικού και διοργανώνεται από το Hellenic Education & Research Center με την αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Το πρόγραμμα απετέλεσε μια επιστημονική και καλλιτεχνική σπουδή πάνω στην θουκυδίδεια ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου. Στο πρόγραμμα, που πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο 2016 και διήρκησε δύο εβδομάδες, συμμετείχαν σπουδαστές κλασικών γραμμάτων και δραματικής τέχνης από την Ελλάδα, τις Η.Π.Α και την Τουρκία. Κύριος στόχος της διδασκαλίας υπήρξε η βιωματική οικείωσή τους με το φαινόμενο του “πολέμου”, τους μηχανισμούς παραγωγής της βίας και τις ολέθριες εκβάσεις της.
Οι σπουδαστές κατά τη δεκαπενθήμερη παρουσία τους παρακολούθησαν ένα εξαιρετικά περιεκτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα που περιελάμβανε: επισκέψεις σε αρχαιολογικούς τόπους και μουσεία, μαθήματα ιστορίας με θέμα τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, διαλέξεις πάνω σε ιστορικά και θεατρικά ζητήματα, θεατρικά “εργαστήρια” και δειγματικές θεατρικές και συγγραφικές προσεγγίσεις.
Η οργανική σύζευξη των τριών γνωστικών πεδίων, της Ιστορίας, της Αρχαιολογίας και του Θεάτρου, και η συγκρότησή τους σε μία τρίπτυχη ενότητα, συνιστά την ουσιαστική πρωτοτυπία της συγκεκριμένης εκπαιδευτικής προσέγγισης.
Συντελεστές
Γιάννης Λιγνάδης
Κείμενο-Δραματουργία
Κλασικός φιλόλογος με ειδίκευση στην Λογοτεχνική Κριτική και το Αρχαίο Ελληνικό Δράμα. Δίδαξε στην Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και του Θεάτρου Τέχνης-Κάρολος Κουν, Ιστορία Αρχαίου Θεάτρου και Δραματολογία. Έχει μεταφράσει έργα του Αρχαίου Δράματος και του Ευρωπαϊκού θεάτρου. Έχει διασκευάσει έργα της αρχαίας λογοτεχνίας και έχει συγγράψει πρωτότυπα θεατρικά έργα. Το μεγαλύτερο μέρος της θεατρικής του εργογραφίας έχει παρουσιαστεί στην θεατρική σκηνή. Έχει εκδόσει δοκίμια, μελέτες και άρθρα με φιλολογικό και θεατρολογικό περιεχόμενο.
Δημήτρης Λιγνάδης
Σκηνοθεσία
Ο Δημήτρης Λιγνάδης είναι αριστούχος απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου. Έχει εργαστεί ως ηθοποιός και σκηνοθέτης στο Εθνικό Θέατρο, στα Φεστιβάλ Επιδαύρου και Αθηνών και σε ιδιωτικούς θιάσους. Έχει εργασθεί επίσης στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Δίδαξε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, στο Θεατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και διετέλεσε υπεύθυνος του θεατρικού ομίλου στα Αρσάκεια Σχολεία και στο Κολλέγιο Ψυχικού.
Γιάννης Παναγόπουλος
Σκηνοθεσία
Απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου και του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει εργαστεί στο Εθνικό Θέατρο, στο Φεστιβάλ Επιδαύρου και Αθηνών, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και στο θέατρο Θησείον. Διετέλεσε καλλιτεχνικός επιμελητής στις Τελετές Έναρξης και Λήξης των Special Olympics 2011 στην Αθήνα και αναπληρωτής καλλιτεχνικός διευθυντής για τη διεκδίκηση του Μεσολογγίου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Ευρώπης 2021. Από το 2011 είναι υπεύθυνος της θεατρικής ομάδας του Πανεπιστημίου Πειραιώς.
Έλενα Καμηλάρη
Σκηνική Διδασκαλία-Κίνηση
Η Έλενα Καμηλάρη είναι απόφοιτος Γερμανικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Δραματικής Σχολής Αθηνών. Ως ηθοποιός, έχει πρωταγωνιστήσει επί σειρά ετών σε θεατρικές παραστάσεις, κυρίως Αρχαίου Δράματος. Κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος σε Θεατρικές Σπουδές, βρίσκεται στο στάδιο ολοκλήρωσης της διδακτορικής της διατριβής στον ίδιο τομέα. Είναι μεταφράστρια και επιμελήτρια κειμένων για τις Εκδόσεις Πατάκη. Επίσης, διδάσκει Δημιουργικό Δράμα και Fantasy Play σε μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Prof. Adele C. Scafuro
Ιστορικός Σύμβουλος
Η Adele Scafuro διδάσκει από το 1983 στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών του Brown University, έχοντας διδάξει προηγουμένως Κλασικές Σπουδές στο Vassar College. Είναι πτυχιούχος Αγγλικών του Vassar College και κάτοχος μεταπτυχιακού και διδακτορικού διπλώματος Κλασικής Φιλολογίας από το Yale University. Κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους διαμένει στη Μασαχουσέτη, ενώ κατά τους θερινούς μήνες στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. Μελετά το Αρχαίο Αθηναϊκό Δίκαιο για περισσότερο από 25 έτη. Τα ενδιαφέροντα της περιλαμβάνουν την Αρχαιοελληνική Γραμματεία και Ιστορία, καθώς και την αλληλεπίδραση του Νόμου με τους αστικούς θεσμούς και την κοινωνική ζωή.
Prof. Bella Vivante
Ιστορικός Σύμβουλος
Η Ομότιμη Καθηγήτρια Κλασικών Σπουδών του University of Arizona Bella Vivante διδάσκει Θέατρο και Αρχαία Ελληνικά σε εκπαιδευτικά ιδρύματα των Η.Π.Α. Έχει σπουδάσει Σκηνοθεσία και Υποκριτική και έχει σκηνοθετήσει, μεταφράσει και πρωταγωνιστήσει σε διάφορα έργα του Αρχαίου Δράματος. Συγγραφέας και πρωταγωνίστρια στην εκπαιδευτική ταινία με τίτλο: Women, Marriage, Family in Ancient Greece και συγγραφέας του Daughters of Gaia: Women in the Ancient Mediterranean World. Το φεμινιστικό κίνημα και οι ιδέες των ιθαγενών Αμερικανών καθοδηγούν την συγγραφική της έρευνα για την χειραφέτηση των γυναικών και την έμφυλη ταυτότητα.
Δρ. Ανδρονίκη Μακρή
Ιστορικός Σύμβουλος
Η Ανδρονίκη Μακρή είναι ιδρυτικό μέλος του Hellenic Education & Research Center. Αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, με θέμα διατριβής τον θεσμό της χορηγίας στην κλασική Αθήνα. Η έρευνά της αφορά στην αρχαία ελληνική ιστορία και επιγραφική. Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και έχει συμβάλλει σε επιστημονικούς τόμους, όπως The Oxford Handbook of Greek and Roman Comedy, Inscriptiones Graecae, και στις εκδόσεις της Ελληνικής Επιγραφικής Εταιρείας της οποίας είναι εκλεγμένο μέλος Διοικητικού Συμβουλίου.
Επιλεγμένα Γυμνάσια και Λύκεια Αθηνών, Άνοιξη 2017
St’ Catherines, Σχολή Μωραΐτη, Εκπαιδευτήρια Μαλλιάρα, 1ο Λύκειο Χαϊδαρίου, Αρσάκεια Ψυχικού
Συντελεστές
Κείμενο-Δραματουργία: Γιάννης Λιγνάδης, Σκηνοθεσία: Δημήτρης Λιγνάδης – Γιάννης Παναγόπουλος, Ιστορικοί Σύμβουλοι: Δρ. Ανδρονίκη Μακρή, Μαρία Διακουμάκου, Καλλιτεχνική Σύμβουλος: Ρέα Σκούρτα, Σκηνικά-Κοστούμια: Δήμος Κλιμενώφ, Φωτισμοί: Κωνσταντίνος Μαυραντζάς, Μουσική Επιμέλεια: Μικές Γλύκας, Υπεύθυνος Παραγωγής: Γιώργος Τζιαμπίρης.
ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Στέλιος Αναστασιάδης, Παναγιώτης Γουργουλιός, Γιώργος Γωγώνης, Κωνσταντίνος Δημητρακάκης, Πανάγος Ιωακείμ, Ζωή Μυλωνά, Ιάσονας Νικητέας, Ανθή Σαββάκη, Ηλέκτρα Σαρρή, Ναρότ Σαχινιάν, Ρίνος Τζανής, Ελεάννα Φινοκαλιώτη
Η παράσταση συνδυάζει τον νεανικό αυθορμητισμό με την υψηλή αισθητική του θεάματος και τον σημαίνοντα λόγο του διαχρονικού ιστορικού. Η προσέγγιση είναι καθαρή και άμεση, και γι’ αυτό συγκλονιστική. Το αποτέλεσμα, παιδευτικό και ψυχαγωγικό, μένει χαραγμένο στη μνήμη του θεατή. Συνιστώ ανεπιφύλαχτα σε όλους, μικρούς και μεγάλους, να την παρακολουθήσουν.
Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν – Υπόγειο, Οκτώβριος 2016
Συντελεστές
Κείμενο-Δραματουργία: Γιάννης Λιγνάδης, Σκηνοθεσία: Δημήτρης Λιγνάδης – Γιάννης Παναγόπουλος, Σκηνική Διδασκαλία-Κίνηση: Έλενα Καμηλάρη, Ιστορικοί Σύμβουλοι: Prof. Adele C. Scafuro, Prof. Bella Vivante, Δρ. Ανδρονίκη Μακρή, Καλλιτεχνική Σύμβουλος: Ρέα Σκούρτα, Σκηνικά-Κοστούμια: Δήμος Κλιμενώφ, Φωτισμοί: Εβίνα Βασιλακοπούλου, Video Installation: Λουκάς Ζιάρας & Χρήστος Καλαϊτζόγλου, Μουσική Επιμέλεια: Μικές Γλύκας, Φωτογραφία: Θοδωρής Βερονίκης, Υπεύθυνος Επικοινωνίας: Άρης Ασπρούλης, Υπεύθυνος Παραγωγής: Γιώργος Τζιαμπίρης.
ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Eylem Abalioglu, Chalil Alizada, Στέλιος Αναστασιάδης, Mario Banushi, Στυλιανός Βάσιλας, Matthew Butcher, Μαρία Γκούτρα, Παναγιώτης Γουργουλιός, Κωνσταντίνος Δημητρακάκης, Κατερίνα Ζαφειροπούλου, Πανάγος Ιωακείμ, Σήφης Μηλιαράκης, Ζωή Μυλωνά, Ιάσονας Νικητέας, Νίκος-Ευφραίμ Σαμουρίδης, Αλέξης Σαριγιάν, Ηλέκτρα Σαρρή, Νίκος Σιγάλας, Γιάννης Σίμος, Ελεάννα Φινοκαλιώτη, Άλκηστις Χριστοπούλου.
Είχα την τύχη να βιώσω το μοναδικό αυτό δρώμενο στο ιστορικό υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν μαζί με ένα πλήθος θεατών που προσλάμβαναν βιωματικά το πολεμικό γεγονός, βαθειά συγκινημένοι και «γητευμένοι από το έργο… με τα σώματα ακίνητα και τις φλέβες ανοικτές από την ευχαρίστηση» (Βιτρούβιος). Απόλαυσα με την όραση και την ακοή μου μια πλήρη, υψηλού επιπέδου καλλιτεχνική δημιουργία.
Αισχύλεια, Αύγουστος 2016
Συντελεστές
Κείμενο-Δραματουργία: Γιάννης Λιγνάδης, Σκηνοθεσία: Δημήτρης Λιγνάδης – Γιάννης Παναγόπουλος, Σκηνική Διδασκαλία-Κίνηση: Έλενα Καμηλάρη, Ιστορικοί Σύμβουλοι: Prof. Bella Vivante & Δρ. Ανδρονίκη Μακρή, Καλλιτεχνική Σύμβουλος: Ρέα Σκούρτα, Σκηνικά-Κοστούμια: Δήμος Κλιμενώφ, Φωτισμοί: Εβίνα Βασιλακοπούλου, Video Installation: Λουκάς Ζιάρας & Χρήστος Καλαϊτζόγλου, Μουσική Επιμέλεια: Μικές Γλύκας, Ήχος: Kariotis Audio, Φωτογραφία: Θοδωρής Βερονίκης, Κινηματογράφηση παράστασης: Νίκος Λερός (Σκηνοθεσία), Στέλιος Δάγκας & Κώστας Τούντας (Οπερατέρ), Ειρήνη Χατζή (Μοντάζ), Υπεύθυνος Επικοινωνίας: Άρης Ασπρούλης, Υπεύθυνος Παραγωγής: Γιώργος Τζιαμπίρης.
ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Eylem Abalioglu, Στέλιος Αναστασιάδης, Mario Banushi, Στυλιανός Βάσιλας, Gabrielle Videla, James Geach, Μαρία Γκούτρα, Michelle Gong, Παναγιώτης Γουργουλιός, Κωνσταντίνος Δημητρακάκης, Κατερίνα Ζαφειροπούλου, Πανάγος Ιωακείμ, Natalie Kane, Σήφης Μηλιαράκης, Ayesha Nishtar, Ιάσονας Νικητέας, Ανθή Σαββάκη, Νίκος-Ευφραίμ Σαμουρίδης, Αλέξης Σαριγιάν, Ηλέκτρα Σαρρή, Νίκος Σιγάλας, Γιάννης Σίμος, Ufuk Soyöz, Zoé Elise Thomas, Ελεάννα Φινοκαλιώτη, Άλκηστις Χριστοπούλου.
Κατά τη διάρκεια της παράστασης επικρατούσε απόλυτη σιγή, η οποία διακοπτόταν μόνο από τον κόσμο που έκλαιγε συγκινημένος. Το χειροκρότημα στο τέλος, ήταν παρατεταμένο και εκκωφαντικό. Συγκινημένοι και οι συντελεστές της παράστασης, δέχονταν τα συγχαρητήρια των θεατών, οι οποίοι ζητούσαν την επανάληψη του έργου το συντομότερο και στην Αθήνα.
Ώσμωσης
Η Ώσμωσης είναι ένα video installation που “ζωντανεύει” την ιστορική τελευταία δημηγορία του Περικλή προς τους Αθηναίους το 430 π.Χ. (ΘΟΥΚ. 2.60 – 64). Λειτουργεί ως προοίμιο / εισαγωγή για τις παραστάσεις του έργου “Πόλεμος, Βίας Διδάσκαλος”. Στόχος της είναι να αναδείξει καίρια στοιχεία αυτής της μνημειώδους αγόρευσης, όπως τις αρετές του χαρακτήρα του Περικλή, αλλά την πικρία του για την αχαριστία που επιδεικνύουν οι συμπολίτες του.
Η Ώσμωσης δημιουργήθηκε από το Dramaticus Institute for Classical Drama ως μέρος ενός εκπαιδευτικού προγράμματος. Στόχος είναι να αποκτήσουν ζωή οι μεγάλες δημόσιες ομιλίες της αρχαιότητας και να αναδειχθεί περαιτέρω η επικαιρότητα και η σημασία τους. Η Ώσμωσης ενώνει τα γνωστικά πεδία της Ιστορίας, της Φιλολογίας, της Αρχαιολογίας, του Δράματος και της Τεχνολογίας προκειμένου να παραχθεί ένα συναρπαστικό αποτέλεσμα, το οποίο είναι επίκαιρο, ισχυρό και ελκυστικό.
Κείμενα
Επικοινωνία
Για θέματα σχετικά με τις παραστάσεις του “Πόλεμος Βίας Διδάσκαλος” και το εκπαιδευτικό πρόγραμμα “Θουκυδίδης Δραματικός: Το Θέατρο του Πολέμου”, παρακαλούμε επικοινωνήστε μέσω email στο thucydides.dramaticus@gmail.com ή τηλεφωνικά στο +30-210-34.28.596.